ဖရန္စစ္ ေဘကြန္ (၂)

ဖရန္စစ္ ေဘကြန္ (၁၅၆၁- ၁၆၂၆ )

ႏိုဗမ္ ေအာ္ဂနမ္ (ကရိယာသစ္) သည္ ေဘကြန္၏ အေရးပါဆံုးေသာ လက္ရာဟု႔ဆိုရေပမည္။ ဤစာအုပ္က အေျခခံအားျဖင့္ လက္ေတြ႔စူးစမ္းေလ႔လာနည္းကို အေလးကဲ တင္ျပထားေပသည္။ အရစၥတိုတယ္၏ အေတြးအေခၚကို လံုး၀အားကိုျခင္းထက္ သိပၸံနည္းက် လက္ေတြ႔စူးစမ္းက်င့္သံုးမႈ လိုအပ္ပံုကို တင္ျပထားသည္။ အသိပညာကို ေတြးဆ႐ံုသက္သက္ျဖင့္ မတင္းတိမ္အပ္။ ကမၻာၾကီးကိုနားလည္ရန္ ပထမဦးစြာ ေတြးဆမႈျပဳ၊ ရသမွ် အခ်က္မ်ားကိုစု၊ ဤအခ်က္မ်ားကို မွီျပီး လက္ေတြ႔ေလ႔လာဟု ေဘကြန္က ဆိုခဲ႔သည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ား ေဘကြန္၏နည္းကို အေသးစိတ္ မလိုက္ၾက႐ံုသာရွိ၏။ သူတင္ျပခဲ႔သည့္ အေျခခံကို မွီျပီး ေတြးဆျပီး လက္ေတြ႔စူးစမ္းျခင္းကိုမႈ သိပၸံပညာရွင္တို႔က အဓိက လက္သံုးနည္းအျဖစ္ ထိုစဥ္ကတည္းက စျပီးက်င့္သံုးလာခဲ႔ၾကသည္။

ေဘကြန္၏ ေနာက္ဆံုးစာအုပ္မွာ နယူးအတၱလန္တစ္ ျဖစ္သည္။ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာရွိ ကၽြန္ေလးတစ္ကၽြန္းတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ႔ေသာ စိတ္ကူးရင္ ဓနသဟာယ စနစ္အေၾကာင္းျဖစ္၏။ ထိုစာအုပ္မွာ ဆာ ေသာမတ္စ္မိုး(ရ္)၏ ယူတိုးပီးယားႏွင့္ သေဘာျခင္းဆင္ေသာ္လည္း အျမင္ခ်င္း၊ အခ်က္အလက္ခ်င္းကား လံုး၀ ကြဲျပားေနေပသည္။ ေဘကြန္၏စာအုပ္တြင္မႈ စံျပဓနသဟာယ၏ ေကာင္းက်ိဳးစီးပြားမွာ သိပၸံနည္းက် ေလ႔လာသုေတသန ျပဳမႈတြင္ လံုး၀မႈတည္ေနေပသည္။ ေဘကြန္က သိပၸံနည္းက် သုေတသနျပဳခ်က္မ်ား ျဖင့္သာလွ်င္ ဥေရာပသားမ်ားမွာ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာကို ရလာၾကေပမည္ဟု႕ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ ကၽြန္းကေလးတြင္ရွိ ဇာတ္ေကာင္မ်ားျဖင့္ စာဖတ္ပရိသတ္ကို တင္ျပထားေပသည္။

ဖရန္စစ္ေဘကြန္သည္ ပထမဆံုးေသာ ေခတ္သစ္ေတြးေခၚရွင္ၾကီးဟု႔ လူတိုင္းပင္ေျပာဆိုႏိုင္၏။ သူ၏ လႊမ္းျခံဳ႐ႈျမင္ခ်က္မွာ ဘာသာေရးထက္ ေလာကီေရးပိုဆန္သည္။ (သူသည္ ထာ၀ရဘုရားကို လံုး၀ယံုၾကည္၏) သူသည္ အယူမသည္းဘဲ က်ိဳးေၾကာင္းယုတၱိႏွင့္ တင္ျပခဲ႔၏။ အေတြးအေခၚ ယူဆခ်က္ သက္သက္ထက္ လက္ေတြ႔ဆန္ဆန္ အေလးကဲ တင္ျပခဲ႔ေပသည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္ သူသည္ သေဘာတရားသမား မဟုတ္ပဲ လက္ေတြ႔၀ါဒီ ျဖစ္သည္။ ေရွ႕ေဟာင္းစာေပကို ႏွံ႔စပ္မႈႏွင့္ စာေပကၽြမ္းက်င္မႈတို႔ေၾကာင့္ သူသည္ သိပၸံႏွင့္ စက္မႈအတက္ဘက္သို႔ ကူးခဲ႔ရာတြင္ သဟဇာတ ရွိခဲ႔သည္။ သစၥာရွိ အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသာျဖစ္ေသာ္လည္း ေဘကြန္မွာ မိမိႏိုင္ငံထက္ ေက်ာ္ျပီးျမင္တက္သူျဖစ္သည္။ သူ၏ထင္ရွားေသာ ရည္မွန္းခ်င္ သံုးမ်ိဳးသံုးစားမွာ……

ပထမအမ်ိဳးအစားမွာ မိမိ၏ဇာတိႏိုင္ငံတြင္ မိမိ၏အာဏာကို ျဖန္႔က်က္လိုသူျဖစ္သည္။ ဤအမ်ိဳးအစားကား ဆုတ္ယုတ္တတ္၏။ ေအာက္တန္းစားဆန္၏။

ဒုတိယအမ်ိဳးအစားမွာ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏ အာဏာႏွင့္နယ္ပယ္ကို လူသားထုၾကားတြင္ ခ်ဲ႕ထြင္းလို၏။ ဤအစားကား ဂုဏ္ကားရွိ၏။ လိုခ်င္တက္မက္မႈကား မကင္းေပ။

သို႔ေသာ္ လူတစ္ဦးက မိမိအာဏာႏွင့္ နယ္ပယ္ကို ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္း ခ်ဲ႕ထြင္လိုခဲ႔လွ်င္မႈ သူ၏လုပ္ရပ္မွာ အထက္ပါ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ထက္ ပိုျပီး ျမင့္ျမတ္သည္ကိုမႈ ေစာဒကတက္ဖြယ္ရာ မရွိဟူ၏။ ေဘကြန္မွာ သိပၸံေစတမန္ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ္လည္း သူကိုယ္တိုင္က သိပၸံပညာရွင္မဟုတ္ေပ။ သူႏွင့္ေခတ္ျပိဳင္မ်ားႏွင့္လည္း ရင္ေဘာင္တန္းျပီးလိုက္ႏိုင္ခဲ႔ျခင္းလည္း မရွိခဲ႔ေပ။ ေနပီယာ (မၾကာေသးမိက ေလာ္ဂရမ္သမ္ကို တီထြင္ခဲ႔သူ) ႏွင့္ ကက္ပလာတို႔ကို သာမက သူ႔ကဲ႕သို႔ေသာ အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသားၾကီး ၀ီလ်ံဟာေဗးတို႔ကို ေဘကြန္က ဥေပကၡာျပဳခဲ႔သည္။ ေဘကြန္က အပူသည္ ေရြ႕လ်ားမႈတစ္မ်ိဳးဟူေသာ အေျခခံသိပၸံအယူအဆကို တင္ျပခဲ႔သည္။ သူသည္သိပၸံနည္းက် ဥပေဒသမ်ားကို အျပည့္အစံုအမွန္အကန္ တင္ျပခဲ႔သူ မဟုတ္ျခင္းကိုမႈ အမွတ္ရၾကေပမည္။ သူ၏သိပၸံဆိုင္ရာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားမွာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေလ႔လာရန္သာျဖစ္ျပီး အဆံုးသတ္အေျဖေတာ့မဟုတ္ေပ။

ဖရန္စစ္ေဘကြန္မွာ လက္ေတြ႔စူးစမ္းေလ႔လာနည္း၏ အေရးပါပံုကို ပထမဦးဆံုးတင္ျပခဲ႔သူ မဟုတ္။ သိပၸံမွ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အက်ိဳးျပဳမည့္အခ်က္မ်ားကို ပထမဆံုးနားလည္ခဲ႔သူလည္းမဟုတ္။ သို႔ေသာ္သူ႔အရင္က လူမ်ားမွာ ထိုအယူအဆမ်ားကို လူသိရွင္ၾကားမတင္ျပခဲ႔ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ထိုျပင္ ေဘကြန္မွာ စာေရးေကာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေက်ာ္ၾကားခဲ႔ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေဘကြန္က သိပၸံကို အေရးထားတင္ျပခ်က္မ်ားမွာ ပိုျပီးဩဇာၾကီးခဲ႔ရ ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ၁၆၆၂ တြင္ သိပၸံအသိကို ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ လန္ဒန္ရြိဳင္ရယ္ ဆိုစိုက္တီကို တည္ေထာင္စဥ္က တည္ေထာင္သူမ်ားက ေဘကြန္ကို မိမိတို႔အား ဤစိတ္ဓာတ္ကို သြင္းေပးခဲ႔သူအျဖစ္ ဂုဏ္တင္ေျပာဆိုခဲ႔ၾကသည္။ ျပင္သစ္ အသိညာဏ္၀င့္ခ်ိန္က ျပဳစုခဲ႔သည့္ စြယ္စံုက်မ္းၾကီးတြင္လည္း အဓိက က်မ္းျပဳၾကီးမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဒက္ထရြိဳက္ႏွင့္ အဲလမ္ဗတ္တို႔က ဤစြယ္စံုက်မ္းကို ျပဳစုျခင္းမွာ ေဘကြန္၏ ႏိႈးေဆာ္ခ်က္ေၾကာင့္ဟု႔ ဂုဏ္ျပဳေျပာဆိုခဲ႔ၾကသည္။ ႏိုဗမ္ဩဂနမ္ႏွင့္ သည္နယူးအတၱလႏၱိတ္တို႔မွာ ေရွးကေလာက္အဖတ္မ်ားျခင္း မရွိခဲ႔ေသာ္လည္း ဤစာအုပ္က တပ္လန္႔ဆိုခဲ႔သည့္ သတင္းစကားကို ကမၻာက တြင္က်ယ္စြာ လက္ခံခဲ႔ၾကျပီျဖစ္၏။

ေဘကြန္ကို ျပင္သစ္ေတြးေခၚပညာရွင္ၾကီး ရီနီဒက္စ္ကာတီးစ္ႏွင့္ ယွဥ္မည္ဆိုက ယွဥ္ႏိုင္သည္။ ဒက္စ္ကာတီးသည္လည္း သိပၸံေခတ္ ေပၚထြန္းေရးကို ေရွ႕ေျပးေဆာင္ရြက္ခဲ႔သူျဖစ္ေပသည္။ ေဘကြန္က ဒက္စ္ကာတီးစ္ထက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ေစာ၏။ သိပၸံနည္းက် ေတြးဆေလ့လာ စမ္းသပ္သုေတသန ျပဳခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ဒက္စ္ကာတီးစ္ထက္ပိုျပီး အေလးကဲတင္ျပခဲ႔သည္။ သို႔ေသာ္ ျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ၾကီး၏ သခၤ်ာဆိုင္ရာ ေတြ႔ရွိခ်က္က တပမ္းသာသြားခ်င္းေၾကာင့္ ဒက္စ္ကာတီးစ္ကို ေဘကြန္ထက္ေရွ႕ဆင့္ထားျပီး ကမၺည္းတင္လိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဖိုးသူေတာ္

( စာေရးဆရာ ေမာင္မင္းႏိုင္( ၀ါးခယ္မ) ေရးသားေသာ ကမၻာ့ ဩဇာအၾကီးဆံုး ပုဂၢိဳလ္ ၁၀၀ စာအုပ္ထဲမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။ )